Yalan kelimesi bir çoğumuz için oldukça rahatsız edici bir kavram. Hiçbirimiz bize yalan söylenmesini istemiyoruz. Çünkü geçmişte mutlaka yalan söylendiğini hissettiğimiz, öğrendiğimiz zamanlar mevcut ve muhtemelen kendimizi çok kötü hissetmişliklerimiz var.
Peki "yalan" ya da uzmanlara göre diğer tanımıyla "kandırma" ne demek?
Yalan / Kandırma; diğer insanlara, yanlış olan bir bilginin bilinçli bir şekilde, doğruymuş gibi iletilmesidir.
Yalan söylendiğini anlama konusunda ilginç araştırma sonuçları:
* Yalan söylemek, gerçeği söylemekten daha zordur !
* Yalan söyleme konusunda kadınlar ve erkekler arasında bir fark yoktur.
* Kadınlar, kadınların yalan söylediğini daha kolay fark ediyorlar !
* Kadınlar, erkeklerin kadınlara yalan söylemesini, kadınların erkeklere yalan söylemesinden daha olumsuz karşılıyorlar.
* Erkekler ve kadınlar, arkadaşlara söylenen yalanları, yabancılara söylenen yalanlardan daha olumsuz karşılıyorlar.
* Erkekler, gerçeği tamamen saklamanın, yalanla gizlemekten daha kötü olduğunu düşünüyorlar !
* Yalan söyleyen ile söylenen arasındaki yakınlık derecesi arttıkça, yalanı fark etme oranı düşüyor !
* Kadınlar, yalanla gizlenen doğruyu tahmin etmede erkeklere göre çok daha başarılılar !
* Kişilerin bir kısmı, (kaybetme korkusu vb. nedenlerle) bir yalanı fark ettiklerini ya da öğrendiklerini gizleyebiliyor.
* Fark edilen yalanlar, birbirini tanıyan ve yakın insanlar olsa da güven sorunu ortaya çıkarıyor.
İnsanlar neden yalan söylerler?
(1) Diğer kişileri zarar görmekten ya da utanç duygusundan kurtarmak,
(2) Kendisini ya da başka bir kişiyi ceza almaktan / onay alamamaktan korumak,
(3) Kazanç sağlamak için diğer kişileri etkilemek,
(4) Kendini diğer kişilere daha iyi göstermek ya da elde ettiği bir kazancı korumak,
(5) Diğer kişileri kendisinin yararına bir şey yapmaya ikna etmek,
(6) Kişisel kazanç için birini incitmek için yalan söyleyebilirler.
Kaynak: Lindskol.S&Walters.P.S., Categories Of Acceptability Of Lies. 1983.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder