KİŞİLİĞE YÖNELİK TİPOLOJİK YAKLAŞIMLAR - Briggs ve Myers’in 16 Kisilik Tipi

Katharina C. Briggs ve Isabel B. Mayers kişilik tiplerini ortaya koyarken 16 farklı tip açıklaması yapmışlardır ve Carl Gustav Jung’ un tipolojisini esas almışlardır.


Bu kişilik tiplemesinde Jung’ un teorileri esas alınmasına karşın, Jung’ un teorilerine ilaveler yapılmıştır. Bir tip tablosu oluşturarak kişiliğin açıklanmasında bu tip tablosundan yararlanmaktadırlar. Bu tip tablosu bütün tipleri birbiriyle karşılaştırmalı olarak görmeye yarayan bir tablodur.

Dışadönük düşünce tipleri (EDFY-ESFY): Analizci kişilerdir, her şeyi organize edebilirler ve bundan keyif alırlar. Sosyal hayatları rastlantılara bağlıdır. Düzeltilmesi gereken bir durum olduğunda çözümler üretmekten ve bu çözümlerin uygulanmasını sağlamaktan hoşlanırlar. Standart bir yönetici tipi sayılabilirler. Çünkü yönetmekten diğer kişilik tiplerine nazaran daha fazla hoşlanırlar.

İçedönük düşünce tipleri (İDFA-İSFA): Her şeyin temelini oluşturan kavramlar ve kurallar ile ilgilidirler. Baskıcı değil, algılayıcıdırlar. Dış dünyaya karşı sessiz, çekingen ve ilgisizdirler. O anda olan soruna veya inceleme konusuna odaklanırlar. Düşünme yeteneklerini yönetme amaçlı değil, inceleme amaçlı kullanırlar. çevreleri ile uzaktan ilgili ve oldukça uyumlu bir kişi gibi görünürler ama prensiplerinin biri ihlal edildiğinde uyumlu halleri sona erer.

Dışadönük duygu tipleri (EDHY-ESHY): Uyumlu kişi ilişkilerine çok değer veren kişilerdir. Karşılıklı iyi niyet ile çalışılan işlerde başarılı ve mutlu olurlar. Arkadaş canlısı, zarif, sempatik ve anlık duyguları iyi ifade etme konusunda başarılıdırlar. Övgü ve eleştiriye karşı hassas ve kurallar konusunda titizdirler. Dışadönük yargılama yapma eğilimindedirler ve her şeyin düzenli olmasını isterler. Sabırlı, dürüst ve önemsiz konularda bile titizdirler.

İçedönük duygu tipleri (İDHA-İSHA): Duyguların dünyasındaki uyuma çok önem verirler. Derin fakat nadiren ifade edilen duyguları vardır. Kendi doğrularına sıkı sıkıya bağlıdırlar ve bu yüzden diğer kişilerin eleştirilerini önemsemezler. Görev ve sorumluluk anlayışlar güçlüdür fakat başkalarını etkileme çabaları yoktur. İdealist ve sadık kişilerdir.

Dışadönük duyum tipleri (EDFA-EDHA): Gerçekçi, pratik, uyumlu, evleri dışında da kendi evlerindeki gibi rahat olabilen, kendilerine ve başkalarına karşı hoşgörülü kişilerdir. Somut olguları severler ve detaylarla ilgilenirler. Gelenek ve görenekler konusunda tutucudurlar. Çok sayıda algıyı anlayıp kavrayabilir ve kullanabilirler.

İçedönük duyum tipleri (İDFY-İDHY): Sistemli, özenli, dikkatli, sorumluluk sahibi ve çalışkan, dışa karşı gerçekçi ama kendi içlerinde duyularla meşgul kişilerdir. Ayrıca monoton işlere kolay uyum sağlarlar. Çok sayıda olguyu aynı anda kavrayarak kullanabilirler.

Dışadönük sezgi tipleri (ESFA-ESHA): Özgül, bağımsız, bireysel ve rutinden hoşlanmayan kişilerdir. Bütün olasılıklara karşı hazırdırlar. Yaratıcı ve başlatıcı dürtüleri çok kuvvetlidir. İlgi alanlarında yorulmak bilmezler, fakat diğer konularda çok zorlanırlar. Şaşırtıcı derecede heyecanlıdırlar ve her şeyden çok ilhamlarına önem verirler.

İçedönük sezgi tipleri (İSFY-İSHY): Kararlı oldukları konularda inatçı, bireyci, bilinenlerden ziyade yeni yolları tercih eden ve rutin işlerden büyük sıkıntı duyan kişilerdir. Her şeyin anlamını derinden kavrama ve büyük bir gayretle ele alma yetenekleri vardır. Zorlukları çözmek için çok zeki yöntemler bulurlar.

Myers’ in kişilik tiplerini açıklamaya yönelik oluşturduğu tip tablosu ve açıklamaları aşağıdaki gibidir:

Myers’in 16 Kişilik Tipi Özellikleri

         Duyum Tipleri                                                      Sezgi Tipleri

Düşünme                    Duygu                             Duygu                           Düşünme

-DF-                              -DH-                               -SH-                                 -SF-

İDFY Mantıklı, İnceleyici Kararlı Yardımsever Cömert	İDHY Sadık, Anlayışlı Ortak çıkarcı Hayal gücü yüksek.	İSHY Diğer kişilerle ilgili Soyut şeyleri kavra- makta güçlük çekme.	İSFY Özgürlüğe düşkün, Yenilikçi, Gelişime açık. Biraz bencil İhmalkar
İDFA Karışık durumları çözmeyi seven Verileri kullanabilme ve analiz yeteneği olan	İDHA Doğaya - hayvanlara karşı ilgili. Mütevazı Yaratıcı	İSHA Lisan konusunda yetenekli. İnsanlarla ilgili. Çekingen. Yazılı iletişim seven.	İSFA Sezgi destekli içedönük düşünme. Sezgi Araştırmaya meraklı Entelektüel, Çabuk anlayabilen Derin kavrayışa sahip.
EDFA Mantıklı kararlar veren Güvenilir Konuşkan olmayan, eylemi tercih eden	EDHA Duygusal karar veren Arkadaş canlısı, Kibar İletişimde ve Sanat konularında başarılı.	ESHA Atılgan, Gayretli, Diğer kişilerle ilgili. Etkileyici	ESFA Yöneticilik eğilimli. İkili ilişkilerde rahat, Analizci. Diğer kişilerden nasıl etkileneceğine önem veren.
EDFY Duyular ile algılayıcı. Gerçekçi Pratiktirler. Sorunları deneyimlere dayanarak çözümleyen. Hızlı sonuç almayı seven.	EDHY Gerçekçi, Pratik, Geleneklere bağlı Dış hayata ilgili. Çalışma ortamını ve arkadaşlıklarını önemseyen.	ESHY Fikirlere meraklı, Okumayı seven, Hayal gücü yüksek, Topluluk önünde konuşmayı seven. Kendini iyi ifade edebilen.	ESFY Dünyaya sezgiler ile bakma. Ayrıntılara değil işin bütününe odaklanma. Yeni fikirlere ilgili, Karmaşık sorunlardan zevk alan

İ—Y ve İ—A à İçedönük                                E—A ve E—Y à Dışadönük

Kaynak: MYERS, İsabel B., Peter B., Kişilik-Farklı Tipler Farklı Yetenekler, Kuraldışı Yayıncılık, İstanbul, 1997.